System Wychowawczy

SYSTEM WYCHOWAWCZY ŚW. JANA BOSKO

Podstawą pracy wychowawczej w szkole jest styl i metoda wychowawcza Ks. Bosko. Jej główne elementy to:

• PREWENCYJNOŚĆ – stwarzanie sytuacji sprzyjających rozwojowi i pozytywnym doświadczeniom, co wzmaga wewnętrzne zasoby i wartości prezentowane przez wychowanków;

• ŚRODOWISKO WYCHOWAWCZE – stwarzanie otoczenia i klimatu, które integrują, budują zaufanie, optymizm i radość;

• ROZUM, RELIGIA I MIŁOŚĆ – kierowanie się słusznością rzeczy, zasadami realizmu pedagogicznego i roztropnością wychowawczą, przy jedności z Bogiem i Jego codziennej obecności w życiu szkoły, w trosce o jego dobro i rozwój, buduje się sieć wzajemnych związków opartych na zaufaniu i miłości;

• ASYSTENCJA – stała opieka nad wychowankami – wyraz dyspozycyjności, szacunku i przyjaźni, ale także oczekiwania, kierowania, zapobiegania.

OBSZARY WYCHOWANIA

WYCHOWANIE RELIGIJNE

Wychowanie religijne ma doprowadzić do zjednoczenia z Bogiem, do poznania Boga jako kochającego Ojca. To wychowanie musi być ukierunkowane przede wszystkim na pogłębienie wiary młodego człowieka poprzez powiązanie roku liturgicznego w katechezie z domem rodzinnym, szkołą.

Cele i zadania:

• wdrożenie do życia modlitwy, liturgii i życia sakramentalnego (korzystanie z kaplicy szkolnej, uczestnictwo w Eucharystii szkolnej, stały kontakt wychowanków z kapłanami);
• kształtowanie więzi z Bogiem (katecheza, uczestnictwo w rekolekcjach, dniach skupienia, praktykowanie różnych form nabożeństw);
• budzenie szacunku dla wartości duchowych (ukazywanie wzorców osobowych pośród świętych i błogosławionych Kościoła);
• kształtowanie umiejętności rozeznawania podejmowania decyzji w duchu Ewangelii (udział w różnych formach Ewangelizacji, informowanie o wspólnotach i ruchach działających w Kościele);
• wychowanie dla wspólnoty Kościoła (czytanie prasy i literatury religijnej, korzystanie ze środków multimedialnych o tematyce katolickiej, uczestnictwo w lokalnych uroczystościach kościelnych i pielgrzymkach);
• wychowanie do ekumenizmu (udział w spotkaniach o charakterze ekumenicznym).

WYCHOWANIE MORALNE

Wychowanie moralne to umiejętność zajmowania jednoznacznych i przejrzystych postaw w oderwaniu od wszystkiego, co pomniejsza istotę ludzką. Pozwala ono nabyć wychowankom umiejętność „rozumienia świata”, które umożliwi im odkrycie własnego miejsca w świecie i stojących przed nim zadań.

Cele i zadania:

• wychowanie sumienia (uwrażliwianie na uczestnictwo w sakramentach świętych);
• praca nad sobą – umiejętność obiektywnej samooceny, praca nad przemianą charakteru (kształtowanie wrażliwości na postawy środowiska, umiejętność rozpatrywania problemów pod względem różnorodnych aspektów);
• wychowanie do dobroci;
• wychowanie do wartości ewangelicznych (kształtowanie postawy altruizmu wobec innych ludzi);
• wychowanie do prawdy i odpowiedzialności (życie w prawdzie na co dzień i odpowiedzialność za własne czyny);
• szacunek dla drugiego człowieka i świata jako dzieła Bożego (kształtowanie postawy tolerancji i empatii wobec drugiego człowieka, ugruntowanie postaw ekologicznych);
• określenie własnej tożsamości i poczucie wewnętrznej integracji (umiejętność samookreślenia, np. w konfrontacji ze środowiskiem o innym światopoglądzie, wierze, kulturze, itp.).

WYCHOWANIE SFERY EMOCJONALNEJ

Terminem „sfera emocjonalna” można określić wszelkie stany emocjonalne (uczucia, nastroje, humory i inne poruszenia emocjonalne). Są to reakcje człowieka na jego własne zachowania i własną sytuację życiową, a także reakcje na osoby, sytuacje i wydarzenia zewnętrzne, które wpływają na jego los. W zależności od okoliczności mogą one być pozytywne lub negatywne. Są one jednym z podstawowych sposobów kontaktowania się danej osoby z samą sobą oraz z innymi osobami.

Cele i zadania:

• umiejętność rozpoznawania swoich uczuć (poznanie cech emocji i uczuć i przyczyn ich powstawania);
• kształtowanie mechanizmów kontroli emocjonalnej (zapoznanie się z akceptowanymi społecznie formami wyrażania i odreagowywania emocji, kształtowanie umiejętności powstrzymywania zachowań impulsywnych, kształtowanie równowagi emocjonalnej);
• umiejętność motywacji do nauki i stałej pracy nad sobą (kształtowanie następujących umiejętności i cech: potrzeba poznawcza, koncentracja uwagi, twórcze myślenie, systematyczność);
• wrażliwość na innego człowieka (promowanie postaw altruistycznych, uwrażliwianie na przeżycia i uczucia innych ludzi, kształtowanie wrażliwości oraz delikatności i subtelności reakcji i zachowań);
• wychowanie do współdziałania i współpracy oraz budowania stałych więzi międzyludzkich (wdrażanie do podejmowania ról społecznych i stały rozwój kompetencji społecznych);
• umiejętność poszukiwania i odkrywania wartości (rozwój osobistej hierarchii wartości, kierowanie uczuć ku wyższym wartościom, ku ideałom);
• kształtowanie postawy odpowiedzialności (uczestnictwo w szkolnych zobowiązaniach, zadaniach i projektach, podejmowanie odpowiedzialności za ich terminową realizację).

WYCHOWANIE DO ŻYCIA WARTOŚCIAMI

Egzystencja człowieka w sposób istotny związana jest z wartościami. Są one podstawą i źródłem sensu ludzkiej egzystencji w świecie. Każde wychowanie musi być oparte o pewien spójny system wartości. Wychowanie do wartości ma przygotować i zachęcić wychowanka do odkrywania, przeżywania, porządkowania, urzeczywistniania i tworzenia wartości; wartości wynikających z przyjęcia określonej filozofii istnienia i poznawania świata i człowieka.

Cele i zadania:

• kształtowanie prawidłowych, obiektywnych sądów i ocen (umiejętność obiektywnej dyskusji – sztuka argumentacji, krytyki, osądu);

• kształtowanie postawy roztropności (umiejętność zachowania równowagi pomiędzy „teorią” a „praktyką” życia);

• rozumne rozpoznawanie, akceptowanie i przyswajanie wartości (wrażliwość na dobro i umiejętność wdrażania w życie właściwych zasad);
• ukazywanie wielkich możliwości, a jednocześnie ograniczeń ludzkiego rozumu (propagowanie ideałów, poszukiwanie autorytetów);
• Integracja wiary i rozumu (kształtowanie poglądu, iż rozum służy poznawaniu prawd wiary).

WYCHOWANIE ESTETYCZNE I KULTUROWE

Wychowanie takie wyraża się w dążeniu do rozwijania wrażliwości jednostki na wartości estetyczne tkwiące w sztuce i naturze i wyrobieniu jej smaku estetycznego. Jego efektem jest szacunek i miłość dla narodowego dziedzictwa, kultury, historii, literatury i języka.

Cele i zadania:

• kształtowanie wrażliwości estetycznej, gustu, smaku i zainteresowań (odkrywanie piękna przyrody i świata, sztuki, muzyki, architektury);

• kształtowanie rozwoju wewnętrznego (wprowadzenie w dziedzictwo kultury, poznawanie kultury innych narodów, uczestnictwo w kulturze);
• wyzwalanie i kształtowanie zdolności twórczych, kształtowanie wyobraźni (wychowanie do zachowań estetycznych, umiejętności estetycznej organizacji przestrzeni, środowiska, troski o piękno najbliższego otoczenia, domu, szkoły, miejsca pracy, własnego wyglądu, stroju).

WYCHOWANIE PATRIOTYCZNE

Służy ono kształtowaniu poczucia tożsamości kulturowej, lokalnej i narodowej, rozbudzaniu zainteresowania kulturą regionu i życiem lokalnym. Przejawia się szacunkiem dla przeszłości i tradycji. Patriotyzm dnia dzisiejszego to troska o polityczne losy ojczyzny, ale także troska o rodzinę, poszanowanie własności prywatnej i społecznej, sumienne wykonywanie obowiązków w miejscu pracy, przedkładanie dobra wspólnego nad własne.

Cele i zadania:

• kształtowanie szacunku i miłości do narodowego dziedzictwa, wartości kultury narodowej, historii, literatury, języka, bohaterów narodowych (wprowadzanie do historii i kultury polskiej, kreowanie ideałów i autorytetów, ukazywanie wagi tego dziedzictwa w czasach współczesnych);
• przekazywanie i pielęgnowanie tradycji narodowych (organizacja i uczestnictwo w uroczystościach i imprezach patriotycznych);
• krytyczna postawa wobec wypaczonych form patriotyzmu (krytyka nacjonalizmu, rasizmu i antysemityzmu, wykorzenianie wad narodowych).

WYCHOWANIE SPOŁECZNE

Wychowanie społeczne polega na wdrażaniu wychowanków do zachowań zgodnych z przyjętymi w danym społeczeństwie normami umożliwiającymi harmonijne współżycie. Człowiek nie mógłby żyć w społeczeństwie, w którym nie obowiązywałyby normy regulujące zachowania ludzi gdyż nie byłby wtedy pewien własnego bezpieczeństwa, własnego mienia i spokoju.

Cele i zadania:

• wychowanie do odpowiedzialności obywatelskiej (poczucie przynależności do społeczności lokalnej i uczucie odpowiedzialności za jej losy i środowisko);
• wychowanie do życia w rodzinie (propagowanie wartości prorodzinnych, kształcenie postawy szacunku wobec tradycji);
• uwrażliwianie na problemy i potrzeby drugiego człowieka (rozwijanie przyjaźni, postaw tolerancji i empatii, refleksje na temat problemów współczesnego świata);
• rozwijanie aktywności młodzieży (kształcenie samorządności wychowanków, zachęcanie do działań na rzecz ubogich, odrzuconych i niepełnosprawnych, wspieranie działalności o charakterze społecznym).

WYCHOWANIE FIZYCZNE I ZDROWOTNE

Celem wychowania fizycznego jest wytwarzanie nawyków związanych z ochroną i doskonaleniem zdrowia fizycznego i psychicznego, wyrobienie odpowiednich sprawności, nastawienie woli, stosowanie zasad higieny, pobudzanie pozytywnego zainteresowania sprawami zdrowia, pogłębianie wiedzy o własnym organizmie i rozwoju.

Cele i zadania:

• troska o zdrowie i rozwój fizyczny (szeroki wachlarz propozycji rozwijających sprawność i zdrowie realizowany podczas zajęć wychowania fizycznego lub w ramach zajęć pozalekcyjnych);
• troska o higienę i bezpieczeństwo (zapewnienie odpowiednich warunków realizacji wszelkich działań – baza i sprzęt, przestrzeganie przepisów BHP);
• profilaktyka zdrowotna (zapewnienie stałej opieki zdrowotnej, ukazanie zagrożeń dla zdrowia fizycznego i psychicznego oraz sposobów i metod ich unikania);
• stworzenie możliwości szlachetnego sportowego współzawodnictwa, wykorzystanie moralnych aspektów sportu (udział w rywalizacji między klasowej, międzyszkolnej, organizacja imprez rekreacyjnych);
• troska o poznanie zasad funkcjonowania własnego organizmu (umiejętność samoobserwacji, akceptacja własnej płciowości).

(z Programu Wychowawczego Salezjańskiego Zespołu Szkół Publicznych im. św. Dominika Savio w Zabrzu)